KÜTAHYA MUTFAK KÜLTÜRÜ
Kütahya’da beslenme büyük ölçüde ev ürünlerine dayanmaktadır. 1960lı yıllarda Aşçı dükkanı denen lokanta kent yaşamına girmiştir. Kütahya’da buğday ürünleri, hamurlular ve süt ürünleri beslenmenin temelini oluşturmaktadır. Ev makarnası denen erişte, bulgur ve tarhana yörede en çok tüketilen yiyecekler arasındadır. Bağcılığın yaygın olduğu dönemlerde pekmez ve şıra çeşitli biçimlerde kullanılarak, kimi besin gereksinimlerini karşılamaktaydı. Yaygınlaşan kentleşme olgusu giderek bu beslenme biçiminde köklü değişimler yaratmıştır. Yakın zamana kadar çarşı ekmeği, ev ekmeği ayrımı yapılan Kütahya’da beslenme artık büyük ölçüde Pazar ürünlerine dayanmaktadır. Yazdan biber, fasulye, patlıcan gibi sebzelerin kurutulması geleneği hala sürmektedir. Yerli halk sebze kurutması yanında salça, erişte, bulgur, nişasta, tarhana, turşu gibi genel tüketim maddelerini evde kendileri hazırla maktadır. Haşhaşlı, şibit denen saç pidesi beslenmedeki değişime karşın hala yaygın olarak yapılmaktadır. Kütahya’da böreklerde oldukça çeşitlilik görülmektedir. Gökçümen hamursuzu,Şibit, gözleme, ıspanaklı şibit gibi. Günlük yiyecekler arasında tarhana ve bulgur önemli bir yer tutar. Ayrıca kızılcık tahrası yapılmaktadır. Cimcik denilen hamur yemeği yöreye özgü yemeklerin başında gelmektedir. |
Yöresel Yemeklerimizden Örnekler
Börek ve Mantılar |
CİMCİK |
KIYMALI SİNİ MANTISI |
|
ISPANAKLI ŞİBİT -Malzemeleri- Yarım kg ıspanak , 2 baş kuru soğan , 3 bardak un , 1 bardak sıvı yağ , bir tutam,tuz ,karabiber Hazırlanışı: unla tuz normal yumuşaklıkta yoğrularak, ufak bezeler halinde açılır. İçine ıspanak ve soğanla hazırladığımız harç konulur. Yanmaz tava veya saçta pişirilir. Yağı içine konursa makbuldür Sunum; sıcak olarak servis yapılır. |
|
GÖZLEME -Malzemeler- 1 kilo un , tuz , haşhaş , yağ , yeteri kadar tuz Hazırlanışı: Un, tuz ve su ile yumuşak bir hamur elde edilir. Bezelere ayrılır. Tek tek haşhaşlanarak yağlanır. Hazırlanan hamurlar 25 cm. açılarak sacda pişirilir. Sunum; sıcak olarak servis yapılır. |
|
ŞİBİTLİ TAVUK TİRİDİ -Malzemeleri- 1 büyük tavuk, 5 lt. su , yeteri kadar tuz , 5 yemek kaşığı tereyağı , 1 tatlı kaşığı kırmızı toz biber , 2 kg un , ½ kg süzülmüş katı yoğurt , 1 baş sarımsak Hazırlanışı:Temizlenip yıkanmış tavuk, büyükçe tencereye konulup su ve tuz ilave edilerek, pişinceye kadar kaynatılır. . Şibitin Hazırlanışı: 2 kg. una 1 yemek kaşığı tuz katılarak, kulak memesi yumuşaklığında yoğrulup, üzerine nemli bir bez örtülerek 10 dakika bekletilir. Küçük bezelere ayrılan hamur,1 mm. Kalınlığında açılarak kızgın saç üzerinde iyice kurutmadan çevire çevire pişirilir. Tavuğun suyu da şibitlerin üzerine ılık şekilde dökülerek tirit yapılır. Üzerine kızarmış kırmızı biberli tereyağı ezdirilir. |
|
DOLAMBER BÖREĞİ -Malzemeleri- 4 orta boy patates , 2 baş kuru soğan , 1 tutam karabiber , maydanoz ,1 tutam kırmızı biber , tuz , 4 su bardağı , yarım paket margarin , yeterli miktarda su Hazırlanışı: Un ve tuz beraber normal yumuşaklıkta yoğrulur. Yarım saat dinlendirilir. Ufak bezeler halinde ayrılarak oklavayla ince açılır. Margarinle sıvı yağ karıştırılıp açılan hamur yağlanır ve patatesli harç serpilir. Yuvarlayıp dolandırılarak tepsiye döşenir. 220 derece fırında pişirilir. Çıtır çıtır servise hazırlanır. Patatesler kaynamış olarak hazırlanır. İçine kıyılmış maydanoz ve karabiber eklenerek hazırlanır. Sunum; sıcak olarak servis yapılır. |
|
NAMAZ LOKMASI |
|
GÖKÇÜMEN HAMURSUZU |
|
TOSUNUM -Malzemeleri- 1 şişe maden suyu, 1 yumurta , 1 çorba kaşığı yoğurt , 1 çay bardağı zeytinyağı , tuz 1 adet margarin , haşhaş ,aldığı kadar un Hazırlanışı: Hamur yoğrulur ve 8 parçaya bölünür. Her parça bir tabak büyüklüğünde açılarak yağlanır ve katlanır. Buzdolabında 1 saat bekletilir. Her parça açılır, 4 parçaya bölünür. İçi konup kapatılır. Üzerine yağlı haşhaş sürülüp fırına verilir. İçinin hazırlanışı, 1 su bardağı yeşil mercimek iyice haşlanır. Süzülür. biraz yağla 1 adet doğranmış soğan kavrulur. Mercimek ilave edilir. Tuz ve karabiber konulur. Sunum; tercihen sıcak olarak servis yapılır. |
|
TAHİNLİ ÇÖREK |
|
SU BÖREĞİ -Malzemeleri- Hamuru için: 200 gr. un, 4 yumurta,2 su bardağı un,Sosu için , yarım kg yoğurt , 1 diş sarımsak,1000 gr. Tereyağı (üzerine) , Kırmızı biber Harcı için: 700 gr. kıyma , yarım demet maydanoz , 300 gr. tereyağı (yağlamak için) , 1 çay bardağı sıvı yağ (tepsiyi yağlamak için)Hazırlanışı: Un büyükçe bir kaba alınır 4 yumurta, tuz, 2 bardak su ile katı bir hamur yapılır.(180 er gram) 9 tanesi tepsi büyüklüğünde açılır. Gazetenin üzerine serilir. Hamur gazete okunacak inceliğinde olmalıdır. Büyük bir tencerede su kaynatılır. Tereyağı, bir çay bardağı sıvı yağ ile beraber kızdırılır.Kıyma hafif kavrulur, maydanoz ilave edilir.Hamur üzerine serilir. diğer hamurlar kesilir, kaynayan suya atılır.Sudan soğuk suyun içine alını, oradan kevgirin üzerine serilir. Fırça ile yağlanır. Kıyma 8e bölünür. Yağlanmış hamura serpilir. |
|
SARMA -Malzemeleri- Hamur için: 1 yumurta ,un ,su İç Malzemeleri: 250 gr kıyma ,1 orta boy soğan ,2 yemek kaşığı haşlanmış pirinç ,veya mevsim sebzeleri ,karabiber ,1 demet maydanozHazırlanışı: Hamur malzemeleri karıştırılarak hamur haline getirilir. Hamur birkaç bezeye ayrılır. Bezeler normal incelikte açılarak 1,5 santim genişliğinde şeritler halinde kesilir. Kıyma ince ince kıyılmış soğanla biraz kavrulur. İsteğe göre iki yemek kaşığı haşlanmış pirinç ve /veya haşlanmış iki orta boy patates rendelenmiş olarak kıymaya ilave edilir. İnce kıyılmış maydanoz, karabiber ve tuz hazırlanan içe ilave edilir. İçten alınan küçük parçalar şerit halinde kesilmiş olan uç kısmına konularak üçgen olacak şekilde katlanır. Uzun şeritler (kalın olmaması için ikiye kesirli.) |
|
Çorbalar |
OĞMAÇ ÇORBASI -Malzemeleri- Un, ,Tuz, Yağ, Nane ,Salça Hazırlanışı:250 gr. Sıcak suyla hamur yapılıp sonra oğulur. Tencereye yağ ve salça konularak kavrulur, üzerine su ilave edilir. Su kaynadıktan sonra oğlan hamurlar salınır.(10-12 dk)Kaynatılır. Sunum; tereyağı ile süslenir ve sıcak servis yapılır. |
YOĞURT ÇORBASI -Malzemeleri- 500 gr. Süzme yoğurt , 2 kaşık un ,1 yumurta ,6 bardak su (2 bardak et suyu 4 bardak su ,1 çay bardağı pirinç ,Bir miktar tuz ,Tereyağı ,Kırmızı biber ,Nane Hazırlanışı: Bir tencereye yoğurt, yumurta, un konularak kaşıkla iyice ezilir. Yavaş yavaş su ilave edilerek orta ısıdaki bir ocakta kaynayıncaya kadar ağır ağır karıştırılır. Kaynadıktan sonra tuz ve 2 bardak et suyu ilave edilir. Pirinçler iyice yumuşayana kadar ateşte pişirilir. Sunum; üzerine tereyağı kızdırılarak kırmızı toz biber konulup arzuya göre nane ilave edilerek servise sunulur. |
|
KIZILCIK ÇORBASI -Malzemesi- Kızılcık Tarhanası ,Soğan, ,Yağ, ,Sarımsak ,Tuz Hazırlanışı: Yağ önce tencerede kızdırır. İçerisine doğranmış soğan atılıp, İçerisine dağranmış soğan atılıp, pembeleştirilir ve sarımsak ilave edilir. Üzerine su ve kızılcık tarhanası ilave edilir. Kaynayana kadar yavaş yavaş karıştırılır.8-10 dakika kaynatıldıktan sonra ateşten indirilir. Sunum; sıcak servis yapılır. |
|
TUTMAÇ ÇORBASI -Malzemeleri- 300-400 gr un ,tuz ,su ,100 gr kıyma ,1 adet domates ,1 adet yeşil biber ,1tatlı kaşığı nane ,2 yemek kaşığı süzme yoğurt , 1 çay bardağı sıvı yağ ,6 çorba kasesi su ,1 tatlı kaşığı salça Hazırlanışı: 300-400gr un,tuz yeterince su ile hamur yoğrulur. Bıçak sırtı kalınlığında oklava ile açılır Üzerine hafif unlanarak kurmaya bırakılır. İnce şeritler halinde kesilir.Hafifçe un serpilerek bir tepsi üzerinde kurumaya bırakılır. Tutmaç hamuru büyük miktarlarda kışlık olarak hazırlanıp, kurutulur ve kavanozlarda saklanır. Daha sonra çorbalarda kullanılır.Çorba pişirilecek tencereye 1 çay bardağı sıvı yağ konur. 100 gr çiğ kıyma hafif kavrulur. Buna ince doğranmış yeşil biber eklenerek tuz ilave edilir. İnce doğranmış domates (rendelemiş domateste olabilir) ilave edilir |
|
TARHANA ÇORBASI |
|
TEKKE ÇORBASI -Malzemesi- Hamur İçin: Un, tuz ve su Çorba için: 100 gr. Kıyma ,1 tatlı kaşığı domates salçası ,1 çay kaşığı biber salçası ,Kuru nane ,Tuz ,Karabiber ,Küçük soğan rendesi Hazırlanışı: Un, tuz ve su yoğrulur. Açılıp birer santimlik kareler halinde kesilip bekletilir. Diğer tarafta tencereye biraz yağ konup soğan ve kıyma ile kavrulur. Salça ilave edilir. Bir iki defa çevirdikten sonra sıcak suya koyulur Tuz, karabiber ve nane ilave edilir. Kaynamaya başlayınca hamurlar içine ilave edilir. Çorba kıvamına gelince ateşten alınır. |
|
Et Yemekleri |
GÖVEÇ -Malzemeleri- 1 adet kuzu ön kolu , 3 baş orta soğan , 1 kaşık salça , 5 adet çarliston , 4 adet domates , tuz , karabiber Hazırlanışı: etimiz parça olarak gövece konur, tu atılır, soğan doğranarak bir müddet kavrulur, daha sonra domates ve salça ilavesi yapılarak suyu çekilene kadar beklenir. Çarliston biberleri doğrayıp etin üstüne örtecek şekle kaynamış suyu ilave ederiz. Bir iki taşım kaynadıktan sonra fırına koyarız.30 dakika sonra etin pişip pişmediği kontrol ederiz. Gövecin üstü kızarınca fırından alırız. |
KÜTAHYA USULÜ KAVURMA -Malzemeleri- 1 kg dana eti ,3 çorba kaşığı tereyağı ,1 tatlı kaşığı tuz ,2 adet domates ,50 gr. Biber Hazırlanışı: 1 kg dana eti kuşbaşı olarak doğranarak tencereye atılır. Suyu çekinceye kadar ocakta bırakılır. Suyunu çektikten sonra biraz yağ atılır ve tuz ilave edilir. Daha sonra 10 dakika bu vaziyette kısık ateşte bırakılır. Biberler doğranarak yemeğe ilave edilir ve 5 dakika pişirilir. Daha sonra domatesler kuşbaşı doğranarak ilave edilir ve 2 dakika daha kavrulur. Sunum; sıcak olarak servis yapılır. |
|
KÜP ETİ -Malzemeleri- 500 gr. iri kuşbaşı et , 1 orta boy soğan , 2 orta boy domates , 2 adet yeşil biber ,1 diş sarımsak , tuz , 1,5 çay bardağı su , karabiber Hazırlanışı: Küpün içine önce bütün soğan yerleştirilir. Daha sonra sırası ile et domates, biber, sarımsak, tuz ve karabiber koyulup, suyu ilave edilir. Etin hiç yağı yoksa yarım çay bardağı sıvı yağ ilave edilebilir. Küpün ağzı sıkıca kapandıktan sonra çok kısık ateşte 3 saat kadar pişirilir. Sunum, kızarmış patates , pirinç pilavı ile servis yapılabilir. |
|
Tatlılar
|
GÜLLAÇ -Malzemeleri- 6 adet güllaç yaprağı , 100gr ceviz , 1 tatlı kaşığı tarçın , 1 kg süt , 1 su bardağı şeker , 100gr. Kaymak Hazırlanışı: Cevizler irice dövülüp tarçınla karıştırılır. Güllaç yaprakları dörde bölünür. Şekerle süt kaynatılır. Güllaçlar, geniş kenarları olan tepside sıcak şekerli süte bastırılıp, hafif yumuşatılarak ikiye katlanır. Tabağa alınıp geniş olan kenarlarına tarçınlı ceviz ve kaymak koyulur. Hepsi tamamlandığında kalan süt üstüne dökülür Tatlının üzerine dövülmüş antepfıstığı serpilerek soğuk servis yapılır. |
EV BAKLAVASI |
|
HOŞMERİM Süzme, taze tuzsuz peynir ateşte eritilir. İçine karbonat, un, irmik, şeker, tereyağı konularak iyice toparlana kadar pişirilir. Yağlanmış tepsiye dökülür.Fırında pembeleştirilir. Şerbet dökülüp ateşte kaynatılır. |
|
ÇEKME HELVA Şekere az su ilave edilerek iyice koyulaştırılır. Bu şeker soğukta dondurulur. Sonra şeker karşılıklı iki kişi tarafından çekilerek beyazlaştırılır. Bu arada un hafif yağda kavrularak pembeleştirilir. Büyük siniye alınır. Beş altı kişi sininin başına oturup beyazlaştırılan şeker halkayı siniye koyar ve elden ele geçirilerek çevrilir. Şekerle unlu karışımı aldıkça tel tel ayrılır. |
|
SU MUHALLEBİSİ |
|
KABAK TATLISI -Malzemeleri- 1 orta boy tatlı kabak,2,5 kg toz şeker,2 su bardağı pirinç ,dolmalık fıtık ,dolmalık üzüm Üzerine:Ceviz ,Kaymak Hazırlanışı: Kabak bütün halinde soyulur. Üst kısım kapak şeklinde çıkarılır ve içi temizlenir. Ayrı bir yerde pirinç, yarım kilo toz şeker 4 su bardağı su eklenerek pişirilir. İçine üzüm ve fıtık ilave edilir. Hazırlanan karışım kabağın içine doldurulur ve kapağı kapatılır. Geniş bir tencereye yerleştirilir ve azar azar şeker eklenerek fırında pişirilir. Piştikten sonra tepsiye ters çevrilerek konur ve üstü biraz daha kızartılır. Soğuyunca dilimler halinde kesilerek servis yapılır. İsteğe göre üzerine kaymak ve ceviz konulur. |
Copyright © 2007-2008 Tüm hakları saklıdır.